Z czasów mojego dzieciństwa pamiętam tabliczki informacyjne wywieszone na klatce schodowej mojego bloku, które obwieszczały: „Za szkody wyrządzone przez dzieci odpowiadają rodzice”. Także na polu edukacji (również artystycznej) za postępy dzieci odpowiadają rodzice. Nie w 100%, ale jednak to ich rola jest kluczowa! Bez pomocy rodziców jako pedagodzy możemy liczyć jedynie na cud…

Relacja rodzica z nauczycielem przedmiotu głównego

Pełne zrozumienie ucznia, śledzenie jego rozwoju, dobieranie skutecznych metod oddziaływań wymaga włączenia się opiekuna dziecka w proces nauczania. To rodzic, szczególnie w początkowym okresie nauki (szkoła muzyczna I stopnia), powinien uważnie obserwować rozwój swojego dziecka, monitorować jego postępy i przekazywać pedagogom swoje spostrzeżenia. Na początkowym etapie nauki to rodzic lub opiekun powinien sprawować kontrolę nad poprawną realizacją zadawanej pracy domowej i czuwać nad tym, by przebiegała ona w sposób określony przez pedagoga.

Rola rodzica

Najważniejszą kwestią wymagającą wsparcia ze strony rodziców jest jego domowe ćwiczenie gry na instrumencie, przy czym zaangażowanie rodzica dotyczy dwóch ważnych elementów z tym związanych: inicjowania rozpoczęcia ćwiczenia oraz dbania o to, aby cechowało się ono odpowiednią jakością. Uczeń szkoły muzycznej, szczególnie w początkowym etapie nauki musi nauczyć się organizować swoje obowiązki, wygospodarowywać czas na ćwiczenie a także nauczyć się tego jak ćwiczyć w odpowiedni sposób. Zanim rozwinie te umiejętności musi otrzymać od rodziców wsparcie w postaci jasnych wytycznych, które będą stanowić dla niego wzór kształtujący jego przyszłe nawyki.

Praca własna ucznia

Rozwój umiejętności artystycznych ucznia szkoły muzycznej następuje w znaczącym stopniu nie w szkole, ale w domu. To dom, a szczególnie to, co dzieje się w nim w obszarze muzyki pomiędzy kolejnymi zajęciami w szkole, decydują o tym jak przebiegać będzie nauka i czy będzie ona postępowała zgodnie ze szkolnymi wymaganiami edukacyjnymi, planami nauczyciela, aspiracjami rodziców oraz możliwościami i ambicjami ucznia. Podczas pracy w domu uczeń realizuje zalecenia, które otrzymał od nauczyciela na ostatniej lekcji – opracowuje nowy materiał, ćwiczy w ściśle określony sposób, poprawia elementy wymagające doskonalenia – jednym słowem wykonuje kolejny, niezbędny krok na drodze rozwijania swoich umiejętności i swojego warsztatu pracy. Efekty tej indywidualnej pracy w domu uczeń prezentuje podczas kolejnej lekcji, kiedy to otrzymuje od pedagoga cały zestaw informacji zwrotnych – wskazówek, komentarzy, przykładów i ćwiczeń – odnoszących się bezpośrednio do samodzielnie opracowanego materiału. Dzięki takiej kompleksowej informacji ze strony nauczyciela uczeń dowiaduje się czego już się nauczył oraz tego co i w jaki sposób musi w najbliższym czasie opanować. Tempo rozwoju i jego efekty zależą oczywiście od indywidualnych predyspozycji i możliwości ucznia. Bez względu jednak na ich zakres nie da się rozwinąć potencjału muzycznego dziecka bez regularnej pracy własnej w domu a brak takowej jest jedną z głównych przyczyn rezygnacji z nauki w szkole muzycznej.

Sześć zasad dobrego ćwiczenia

• Kuj żelazo póki gorące. Bezpośrednio po przyjściu z zajęć spędź z dzieckiem kilkanaście minut na wspólne przepracowanie materiału opracowanego na lekcji. Jest to doskonała metoda utrwalająca wszystkie poruszone zagadnienia, która stanowi świetny wstęp do samodzielnej pracy ucznia następnego dnia.
• Podziel pracę na mniejsze etapy. Wytrwanie połowy godziny przy instrumencie może być dla części uczniów zbyt dużym wyzwaniem, ale ćwiczenie w trzech turach po dziesięć minut każda jest już zadaniem będącym w zasięgu większości uczniów klas pierwszych.
• Wyznacz cel. Dziecko zawsze, zanim rozpocznie pracę z instrumentem (lub kolejną turę ćwiczenia), powinno dokładnie wiedzieć co i w jaki sposób ma poćwiczyć. Należy jak najczęściej przypominać dziecku, na czym dokładnie ma polegać jego praca.
• Upewnij się, że cel jest dobrze zrozumiany. Samo odczytanie dziecku uwag z zeszytu może być niewystarczające dla dobrego zrozumienia celu ćwiczenia. Poproś dziecko, aby własnymi słowami opowiedziało konkretnie o tym co i w jaki sposób ma za chwilę wykonać.
• Określ czy cel został osiągnięty. Wspólnie z dzieckiem zadecyduj czy udało się osiągnąć wyznaczony cel. Jeśli nie – próbujcie ponownie, za każdym razem starając się wskazać, co należy poprawić, aby osiągnąć właściwy efekt.
• Doceń wysiłek i chęci. Warto nagrodzić dziecko za zaangażowanie i pracę, jaką wykonało – serdeczne słowa rodzica, okazana radość, niewielka symboliczna nagroda będą dla dziecka zachętą na przyszłość i sygnałem ze strony rodziców mówiącym o tym, że jego praca jest dla nich ważna.

W jaki sposób wspierać dziecko w pracy domowej?

• Dowiedz się w jaki sposób dziecko powinno ćwiczyć
• Bierz udział w zajęciach jako aktywny obserwator
• Upewnij się, że oboje z dzieckiem znacie cel ćwiczenia
• Z optymizmem pokonuj trudności
• Przekazuj konstruktywną informację zwrotną
• Skup się na jakości a nie ilości

Relacja mistrz – uczeń

Najważniejszą osobą, która dba o indywidualny rozwój ucznia w szkole muzycznej jest nauczyciel przedmiotu głównego. Nauczyciel ten realizuje zajęcia w formie lekcji indywidualnych, w których uczestniczy tylko on. W kontekście istniejącego obecnie masowego systemu szkolnictwa powszechnego, taki rodzaj indywidualnej nauki oraz możliwość bezpośredniego kontaktu z nauczycielem są zjawiskami absolutnie wyjątkowymi i niepowtarzalnymi. Uczeń szkoły muzycznej ma możliwość obcowania z autorytetem – mistrzem już od pierwszych dni nauki w szkole, czerpania z jego wiedzy, umiejętności i doświadczeń. Zindywidualizowana forma nauczania jest także niezaprzeczalną wartością w kategoriach wychowawczych i rozwojowych młodego człowieka, którego osobowość kształtowana jest przez ponadczasowe wartości humanistyczne przekazywane mu w bezpośredniej relacji ze swoim nauczycielem. Nauczyciel przedmiotu głównego pełni w procesie nauczania w szkole muzycznej bardzo ważną rolę – ma z uczniem częsty i bezpośredni kontakt, przez co doskonale go zna. Ta wiedza oraz indywidualna relacja z uczniem pozwalają pedagogowi skutecznie dbać o rozwój jego umiejętności – nie tylko tych związanych bezpośrednio nauczanym przedmiotem, ale też tych ogólnomuzycznych, rozwijanych podczas innych przedmiotów nauczanych w szkole. W ramach zajęć przedmiotu głównego nauczyciel dobiera materiał nauczania zgodnie z indywidualnymi potrzebami rozwojowymi swoich uczniów, wyznacza im cele rozwojowe, wspiera w ich realizacji, a także stanowi wsparcie w pokonywaniu napotykanych trudności.

[c.d.n]